Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby występuje, gdy w wątrobie jest za dużo tłuszczu. Ten stan jest również znany pod krótszą nazwą – stłuszczenie wątroby.
We wczesnych stadiach mogą nie występować żadne objawy, ale ciągłe uszkodzenie wątroby może prowadzić do cięższego stanu.
U niektórych osób z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby (z ang. NAFLD) rozwinie się bezalkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (z ang. NASH). Może to przerodzić się w marskość, bliznowacenie i dysfunkcję wątroby.
Otłuszczona wątroba jest często związana z otyłością, wysokim ciśnieniem krwi, cukrzycą i wysokim poziomem cholesterolu. NAFLD lub NASH nie jest spowodowane wysokim spożyciem alkoholu.
Około 10 do 46 procent ludzi ma stłuszczenie wątroby, ale nie doświadcza jej stanów zapalnych ani uszkodzeń. Od 3 do 12 procent ma NASH. NAFLD jest najczęstszą przyczyną chorób wątroby w krajach zachodnich.
Stłuszczenie wątroby może również wystąpić podczas ciąży, a marskość wątroby może wynikać z choroby wątroby związanej z alkoholem, ale NAFLD jest uważana za osobną diagnozę, dlatego lekarze postępują w jej przypadku inaczej.
Szybkie fakty na temat stłuszczeniowej choroby wątroby:
- Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) może wystąpić, jeśli w wątrobie gromadzi się zbyt dużo tłuszczu.
- Wiele osób ma stłuszczoną wątrobę bez objawów, ale w niektórych przypadkach może dojść do poważniejszego stanu.
- Dokładna przyczyna nie jest znana, ale otyłość wydaje się być czynnikiem ryzyka tej choroby.
- Stosowanie zdrowej, zrównoważonej diety o niskiej zawartości cukru i tłuszczów trans może pomóc w zapobieganiu, a nawet odwróceniu tego stanu.
- Osoby z każdym rodzajem choroby wątroby powinny unikać alkoholu lub spożywać tylko bardzo małe ilości.
Objawy i stadia niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby
Wątroba jest ważnym organem, przeznaczonym między innymi do usuwania toksyn z organizmu. Jeśli nie działa poprawnie, mogą pojawić się różne niepożądane objawy.
Jeśli organizm otrzymuje zbyt dużo tłuszczy i węglowodanów – wytwarza zbyt dużo tłuszczu. Gdy tłuszcz ten nie jest odpowiednio metabolizowany, może gromadzić się w wątrobie.
Jeśli w wątrobie gromadzi się zbyt dużo tłuszczu, może to powodować stłuszczenie wątroby. Jeśli tłuszcz będzie się nadal gromadził, może to w niektórych przypadkach prowadzić do NASH i ostatecznie marskości i niewydolności wątroby.
Stłuszczona wątroba
Na poziomie progowym ponad 5 do 10 procent masy wątroby to tłuszcz.
Jeśli w wątrobie gromadzi się więcej tłuszczów mamy do czynienia ze stłuszczoną wątrobą. Taki stan jest zdrowy, ale niekoniecznie wystarczająco poważny, aby powodować jakiekolwiek problemy, a osoba zwykle nie zauważy nawet żadnych objawów.
Większość osób ze stłuszczoną wątrobą nie wie, że ją ma. Mogą się dowiedzieć dopiero po przebadaniu pod kątem innych chorób lub dlatego, że czynniki ryzyka sugerują, że takie badanie jest dobrym pomysłem.
Niealkoholowe stłuszczenie wątroby
Jeśli tłuszcz nadal będzie się gromadził, a wątroba ulegnie stanom zapalnym, dojdzie do niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby. W Stanach Zjednoczonych dotyczy to od 3 do 12 procent dorosłych.
Około 75 procent pacjentów będzie miało obrzęk lub powiększenie wątroby.
Objawy niealkoholowe stłuszczeniowego zapalenia wątroby mogą obejmować:
- zmęczenie i znużenie, w tym osłabienie mięśni i brak energii
- dyskomfort i ewentualnie obrzęk w górnej części brzucha
- utrata masy ciała
- niski apetyt
- nudności
Objawy mogą być niejasne i mogą przypominać wiele innych problemów zdrowotnych. Badania można wykonać w celu wyeliminowania innych chorób.
Naukowcy nie są pewni, dlaczego niektóre osoby mają większe szanse na rozwój niealkoholowego stłuszczeniowego zapalenia wątroby.
Marskość wątroby i niewydolność wątroby
Z czasem u 10 do 25 procent osób z NASH rozwinie się bliznowacenie lub zwłóknienie, znane również jako marskość wątroby lub niewydolność wątroby.
Objawy obejmują:
- zmęczenie i słabość
- nudności, wymioty i biegunka
- smoliste stolce
- obrzęk i ból brzucha
- zażółcenie skóry i oczu, zwane żółtaczką
- splątanie, trudności z koncentracją, utrata pamięci i omamy
- swędząca skóra
- łatwe krwawienie i siniaki
W ciężkich przypadkach może być konieczny przeszczep wątroby.
Przyczyny i czynniki ryzyka stłuszczeniowej choroby wątroby
Dokładnie, jak i dlaczego rozwija się stłuszczenie wątroby, nie jest jasne. Występuje, gdy organizm wytwarza zbyt dużo tłuszczu lub gdy nie może prawidłowo go przetworzyć.
Otyłość jest wyraźnym czynnikiem ryzyka. Około 70 procent osób z otyłością ma tę chorobę, podczas gdy cierpi na nią od 10 do 15 procent osób o normalnej wadze.
Bez względu na wagę osoby z otyłością brzuszną istnieje większe prawdopodobieństwo stłuszczenia wątroby.
Inne czynniki ryzyka obejmują:
- cukrzyca
- wysoki poziom cholesterolu we krwi
- wysokie ciśnienie krwi
- wysokie trójglicerydy we krwi
Osoby z zespołem metabolicznym, stanem obejmującym grupowanie wyżej wymienionych czynników ryzyka, są bardziej zagrożone.
Od 40 do 80 procent osób z cukrzycą typu 2 ma niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby.
Naukowcy odkryli dowody, że choroba jest związany z chorobami sercowo-naczyniowymi i przewlekłą chorobą nerek.
Oznacza to, że osoby ze stłuszczeniową chorobą wątroby są bardziej narażone na cukrzycę i choroby serca.
Chociaż istnieją wyraźne powiązania między otyłością a stłuszczoną wątrobą, u niektórych osób bez otyłości również ten stan może się rozwinąć. Sugeruje to, że istnieją inne czynniki na nią wpływające.
Obejmują one:
- wpływy genetyczne
- palenie
- starszy wiek
- niektóre leki, takie jak sterydy i tamoksyfen do leczenia raka
- szybka utrata masy ciała
- infekcje, takie jak zapalenie wątroby
- ekspozycja na niektóre toksyny
Jednak badania sugerują, że „nadmiar masy tłuszczu w organizmie pozostaje najczęstszym warunkiem podstawowym”.
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby jest również najczęstszą postacią przewlekłej choroby wątroby u dzieci. W przeglądzie opublikowanym w 2016 r. stwierdzono, że dotyka od 10 do 20 procent pacjentów pediatrycznych i od 50 do 80 procent dzieci z otyłością.
Naukowcy przewidują:
„Oczekuje się, że w ciągu najbliższych 10 lat stłuszczeniowa choroba wątroby stanie się główną przyczyną patologii wątroby, niewydolności wątroby i wskazań do przeszczepu wątroby w dzieciństwie i wieku dojrzewania w świecie zachodnim”.
Około 25 procent pacjentów pediatrycznych z NASH zachoruje na marskość wątroby w ciągu 10 lat. Wśród osób z otyłością ryzyko jest wyższe.
Diagnoza
Wczesne stadium NAFLD zwykle nie wywołuje objawów, więc diagnoza zwykle następuje w czasie rutynowych badań krwi lub ponieważ dana osoba ma odpowiednie czynniki ryzyka.
Jeśli lekarz podejrzewa NAFLD, zbada obszar brzucha, aby dowiedzieć się, czy występuje obrzęk. Będzie pytać o dietę i styl życia oraz wszelkie zastosowania leków, suplementów i spożywanie alkoholu.
Jeśli testy sugerują uszkodzenie lub obrzęk wątroby, lekarz musi wykluczyć inne możliwe stany, w tym alkoholową chorobę wątroby.
Skany obrazowe, takie jak USG, CT i MRI, mogą uwidocznić tłuszcz w wątrobie.
Biopsja może potwierdzić NAFLD, ujawnić rozmiar uszkodzenia i odróżnić go od innych rodzajów problemów z wątrobą. Lekarz użyje igły do pobrania małej próbki tkanki z wątroby.
Leczenie niealkoholowego stłuszczenia wątroby
Leczenie stłuszczenia wątroby nie jest prowadzone z pomocą leków, ale wyborów związanych ze stylem życia, takich jak osiągnięcie i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Pomoże to zmniejszyć ryzyko i być może odwrócić uszkodzenie wątroby we wczesnych stadiach.
Wskazówki dietetyczne dla cierpiących na stłuszczeniową chorobę wątroby
Aby zmniejszyć ryzyko NAFLD, najlepiej:
- przestrzegaj zbilansowanej diety z umiarkowanymi porcjami
- jedz dużo owoców i warzyw
- spożywaj zarówno białka, jak i węglowodany, ale ograniczaj tłuszcze i cukry
- zmniejszyć spożycie soli
- zastąpić tłuszcze nasycone i trans tłuszczami jednonienasyconymi i wielonienasyconymi
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK) zalecają następujące wskazówki dietetyczne:
- zamień tłuszcze trans i tłuszcze zwierzęce na oliwę z oliwek, olej lniany i olej szafranowy
- jedz tłuste ryby zamiast mięsa
- unikaj pokarmów bogatych w proste cukry, takich jak fruktoza, znajdujących się w napojach słodzonych, napojach sportowych i sokach
- jedz więcej produktów o niskim indeksie glikemicznym, takich jak owoce, warzywa i produkty pełnoziarniste
- jedz mniej produktów o wysokim IG, takich jak biały chleb i biały ryż
- unikaj spożywania alkoholu lub pij z umiarem
Naukowcy zastanawiają się, czy witamina E może pomóc, ale potrzebne są dalsze badania w tym zakresie. Ci, którzy rozważają przyjmowanie suplementów lub leków ziołowych, powinni zawsze najpierw porozmawiać z lekarzem.
Zdrowa dieta i regularne ćwiczenia zmniejszą ryzyko wystąpienia wielu chorób, w tym cukrzycy i chorób układu krążenia.
Skomentuj