Koronawirusy to rodzaje wirusów, które zazwyczaj wpływają na drogi oddechowe ptaków i ssaków, w tym ludzi. Lekarze kojarzą je z przeziębieniem, zapaleniem oskrzeli, zapaleniem płuc i ciężkim ostrym zespołem oddechowym (SARS), mogą także wpływać na jelita.
Wirusy te są zwykle bardziej odpowiedzialne za przeziębienia niż poważne choroby. Jednak koronawirusy są również przyczyną niektórych poważniejszych epidemii, z którymi mieliśmy do czynienia w przeszłości i mamy obecnie.
W ciągu ostatnich 70 lat naukowcy odkryli, że koronawirusy mogą zarażać myszy, szczury, psy, koty, indyki, konie, świnie i bydło. Czasami zwierzęta te mogą przekazywać te koronawirusy ludziom.
Ostatnio władze w Chinach zidentyfikowały nową epidemię koronawirusa, która dotarła również do innych krajów – w tym Polski. Nosi on oficjalną nazwę koronawirus 2019 lub COVID-19.
W tym rozdziale wyjaśniamy różne typy ludzkich koronawirusów, ich objawy i sposób, w jaki ludzie je przenoszą. Skoncentrujemy się również na trzech szczególnie niebezpiecznych chorobach, które rozprzestrzeniły się z powodu koronawirusów: COVID-19, SARS i MERS.
Co to jest koronawirus?
Naukowcy po raz pierwszy wyizolowali go w 1937 r. Znaleźli koronawirusa odpowiedzialnego za przenoszenie zakaźnego zapalenia oskrzeli u ptaków, który miał zdolność dewastacji całych stad drobiu.
Naukowcy po raz pierwszy odkryli dowody występowania ludzkich koronawirusów (HCoV) w latach 60. XX wieku w nosach ludzi z przeziębieniem. Dwa ludzkie koronawirusy są odpowiedzialne za dużą część przeziębień: OC43 i 229E.
Nazwa „koronawirus” pochodzi od koronopodobnych wzorów na ich powierzchni. „Corona” po łacinie oznacza „aureola” lub „koronę”.
Wśród ludzi infekcje spowodowane koronawirusami najczęściej występują w miesiącach zimowych i wczesną wiosną. Ludzie regularnie chorują na przeziębienie wywołane przez nie i mogą zarazić się ponownie tym samym wirusem około 4 miesiące później.
Wynika to z faktu, że przeciwciała wytworzone przez organizm do walki przeciw koronawirusowi nie przeżywają długo. Trzeba też pamiętać, że przeciwciała dla jednego szczepu koronawirusa mogą być nieskuteczne w stosunku do innego.
Objawy
Objawy przeziębienia lub grypy zwykle pojawiają się po 2–4 dniach od zakażenia koronawirusem i zwykle są łagodne. Jednak objawy różnią się w zależności od osoby, a niektóre formy wirusa mogą być śmiertelne.
Objawy obejmują:
- kichanie
- katar
- zmęczenie
- kaszel
- gorączka w rzadkich przypadkach
- ból gardła
- zaostrzona astma
Naukowcy nie są w stanie łatwo hodować ludzkiego koronawirusa w laboratorium, w przeciwieństwie do rinowirusa, który jest kolejną przyczyną przeziębienia. Utrudnia to ocenę wpływu koronawirusa na nasze zdrowie oraz gospodarki krajowe i zdrowie publiczne.
Nie ma na nie lekarstwa, więc ich leczenie obejmuje samoopiekę i leki objawowe dostępne bez recepty.
Co zrobić by przyspieszyć proces rekonwalescencji:
- odpoczywanie i unikanie nadmiernego wysiłku
- picie wystarczającej ilości wody
- unikanie palenia i zadymionych miejsc
- branie acetaminofen, ibuprofen lub naproksen na ból i gorączkę
- stosowanie pokojowego nawilżacza powietrza lub osobistego nebulizatora
Lekarz może zdiagnozować wirusa odpowiedzialnego za infekcję, pobierając próbkę płynów oddechowych, takich jak śluz z nosa lub krew.
Rodzaje koronawirusów
Koronawirusy należą do podrodziny Coronavirinae w rodzinie wirusów Coronaviridae.
Typy ludzkich koronawirusów różnią się w zależności od tego, jak ciężka staje się powodowana przez nie choroba i jak daleko mogą się rozprzestrzeniać.
Lekarze rozpoznają obecnie siedem rodzajów koronawirusa, który może zarazić ludzi.
Najpopularniejsze typy obejmują:
229E (koronawirus alfa)
NL63 (koronawirus alfa)
OC43 (koronawirus beta)
HKU1 (koronawirus beta)
Rzadsze szczepy, które powodują poważniejsze powikłania, obejmują MERS-CoV, który powoduje bliskowschodni zespół niewydolności oddechowej (MERS), i SARS-CoV, wirus odpowiedzialny za ciężki zespół ostrej niewydolności oddechowej(SARS).
W 2019 r. zaczął krążyć nowy, niebezpieczny szczep SARS-CoV-2, powodując chorobę COVID-19.
Przenoszenie choroby
Dostępne są ograniczone badania nad tym, w jaki sposób HCoV rozprzestrzenia się od jednej osoby do drugiej. Jednak naukowcy uważają, że wirusy przenoszą się przez płyny w układzie oddechowym, takie jak śluz.
Koronawirusy mogą rozprzestrzeniać się na następujące sposoby:
- Kaszel i kichanie bez zakrycia ust mogą rozpraszać kropelki w powietrzu.
- Dotykanie lub ściskanie dłoni osobie, która ma wirusa, może przenosić wirusa między osobami.
- Nawiązanie kontaktu z powierzchnią lub przedmiotem zawierającym wirusa, a następnie dotknięcie nosa, oczu lub ust.
Niektóre koronawirusy zwierząt, takie jak koronawirus kotów (FCoV), mogą rozprzestrzeniać się poprzez kontakt z kałem. Nie jest jednak jasne, czy dotyczy to także ludzkich koronawirusów.
WHO sugeruje, że kilka grup ludzi ma najwyższe ryzyko wystąpienia powikłań z powodu COVID-19. Obejmują one:
- małe dzieci
- osoby w wieku 65 lat lub starsze
- kobiety w ciąży
W pewnym momencie życia większość ludzi przejdzie infekcje spowodowaną przez jakiś szczep koronawirusa.
Koronawirusy mogą skutecznie mutować, co czyni je tak zaraźliwymi i niebezpiecznymi.
Aby zapobiec przenoszeniu, ludzie powinni pozostać w domu i odpoczywać, gdy objawy są aktywne. Powinny także unikać bliskiego kontaktu z innymi ludźmi.
Zakrycie ust i nosa chusteczką podczas kaszlu lub kichania może również pomóc w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się choroby. Ważne jest, aby pozbyć się wszelkich chusteczek po ich użyciu i zachować higienę w całym domu.
COVID-19
W 2019 r. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) rozpoczęły monitorowanie wybuchu nowego koronawirusa SARS-CoV-2, który powoduje chorobę układu oddechowego znaną obecnie jako COVID-19. Władze najpierw zidentyfikowały wirusa w Wuhan w Chinach.
Ponad 74 000 osób zachorowało na wirusa w Chinach. Organy zdrowia zidentyfikowały wiele przypadków COVID-19 na całym świecie, w tym wiele w kilkadziesiąt w Polsce.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła stan zagrożenia zdrowia publicznego związany z COVID-19.
Od tego czasu szczep ten został zdiagnozowany u kilku mieszkańców Polski. Państwo polskie podjęło działania mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorby. COVID-19 zaczął powodować zachorowania już w co najmniej 25 innych krajach.
Pierwsi chorzy w wyniku zarażania COVID-19 mieli powiązania z rynkiem zwierząt i owoców morza. Fakt ten sugeruje, że to zwierzęta przekazywały wirusa ludziom. Jednak osoby z najnowszą diagnozą nie miały żadnych powiązań ani ekspozycji na nie, co potwierdza, że w tym momencie ludzie mogą przenosić wirusa między sobą.
Informacje o wirusie są obecnie ograniczone. W przeszłości choroby układu oddechowego, które powstają z koronawirusów, takich jak SARS i MERS, rozprzestrzeniały się przez bliskie kontakty.
W dniu 17 lutego 2020 r. dyrektor generalny WHO przekazał do mediów, informuje o najnowszych aktualizacjach dotyczących tego, jak często objawy COVID-19 są ciężkie lub śmiertelne, wykorzystując dane opracowane na podstawie 44 000 osób z potwierdzoną diagnozą:
| Stopień dotkliwości | Przybliżony odsetek osób z COVID-19 |
| Łagodna choroba, po której można się zregenerować | Ponad 80% |
| Ciężka choroba, powodująca duszność i zapalenie płuc | Około 14% |
| Stan krytyczny, w tym wstrząs septyczny, niewydolność oddechowa i niewydolność więcej niż jednego narządu | Około 5% |
| Śmiertelna choroba | 2% |
Dyrektor generalny zauważył również, że ryzyko poważnych powikłań wzrasta wraz z wiekiem. Według WHO niewiele dzieci choruje w wyniku COVID-19, przyczyny tego faktu są wciąż badane
Jednak chociaż niektóre wirusy są wysoce zaraźliwe, nie jest jasne, jak szybko rozprzestrzeniają się koronawirusy.
Objawy różnią się w zależności od osoby i przypadku COVID-19. Wirus może u jednych powodować niewiele objawów lub ich brak. Może jednak u innych prowadzić do ciężkiej choroby, a nawet zgonu. Typowe objawy to:
- gorączka
- duszność
- kaszel
Osoba może zauważyć objawy po zakażeniu w ciągu 2–14 dni.
Obecnie nie jest dostępna szczepionka przeciwko COVID-19. Jednak naukowcy już zreplikowali wirusa. Może to pozwolić na wczesne wykrycie i leczenie u osób, które mają wirusa, ale jeszcze nie wykazują objawów.
SARS
SARS była chorobą zakaźną, która rozwinęła się po zakażeniu koronawirusem SARS-CoV. Zazwyczaj prowadziło to do zagrażającej życiu postaci zapalenia płuc.
W listopadzie 2002 r. Wirus zaczął się w prowincji Guangdong w południowych Chinach, by ostatecznie dotrzeć do Hongkongu. Stamtąd szybko rozprzestrzenił się na całym świecie, powodując infekcje w ponad 24 krajach.
SARS-CoV może zarażać zarówno górne, jak i dolne drogi oddechowe. Objawy SARS rozwijają się w ciągu tygodnia i zaczynają się od gorączki. Na początku choroby ludzie mają symptomy grypopodobne, takie jak:
- suchy kaszel
- dreszcze
- biegunka
- duszność
- bóle mięśni
Zapalenie płuc, ciężkie zakażenie płuc, zwykle rozwija się w najbardziej zaawansowanym stadium SARS powoduje niewydolność płuc, serca lub wątroby.
Śmiertelność zakażenia tym wirusem szacuje się na poziomie 9,6%.
Powikłania występowały częściej u osób starszych, a połowa wszystkich osób w wieku powyżej 65 lat, które zachorowały, nie przeżyła. Władze ostatecznie opanowały SARS w lipcu 2003 r.
MERS
MERS rozprzestrzenił się z powodu koronawirusa znanego jako MERS-CoV. Naukowcy po raz pierwszy rozpoznali tę ciężką chorobę układu oddechowego w 2012 r. Po jej pojawieniu się w Arabii Saudyjskiej. Od tego czasu rozprzestrzenił się na inne kraje.
Wirus dotarł do Stanów Zjednoczonych, a największa epidemia poza Półwyspem Arabskim miała miejsce w Korei Południowej w 2015 r.
Objawy MERS obejmują gorączkę, duszność i kaszel. Choroba rozprzestrzenia się poprzez bliski kontakt z ludźmi, którzy już mają infekcję. Jednak wszystkie przypadki MERS zawierają wspólny mianownik prowadzący do osób, które niedawno powróciły z podróży na Półwysep Arabski.
Badanie MERS z 2019 r. wykazało, że choroba jest śmiertelna u 35,2% osób, które na nią zapadaną.
Skomentuj