A czym jest to, „ku” czemu dążymy? To nasze wartości, stojące za każdą decyzją o podjęciu walki z trudnościami, wartości kryjące się za każdym cierpieniem czy dyskomfortem emocjonalnym. Cierpimy wtedy, gdy nie możemy zrealizować swoich wartości. Cierpienie więc jakkolwiek nieprzyjemne wskazuje na obecność ważnych dla nas obszarów.
Jak odkryć swoje wartości?
Jeśli zabierając się do pracy czuję niechęć i lęk, być może jakaś ważna dla mnie wartość nie może dojść do głosu w tej sytuacji? W tym momencie mam dwie możliwości – mogę walczyć przeciw temu, co mnie od tej wartości oddala (np. z odwlekaniem poprzez wyznaczenie sobie sztywnego grafiku pracy i piciu coraz większej ilości kawy), lub mogę aktywnie zwracać się ku temu, co dla mnie istotne, ku wartościom jakie chcę realizować (np. pasji i kreatywności).
W podejściu ACT (Akceptacji i Zaangażowania) na pierwszy plan wysuwa się biegun naszych wartości i to ich realizacja, a nie wkładanie energii w walkę z przeszkodami jest tutaj kluczowa. Niby taka subtelna różnica, a jednak pozwala zobaczyć rzeczy w całkiem innej perspektywie: otworzyć okna tam, gdzie widzimy tylko zamknięte drzwi.
W jaki sposób możemy przełożyć te teoretyczne dywagacje na naszą codzienność? Na szczęście ACT daje nam wspaniałe narzędzie – matrycę, czyli nic innego jak kilka ważnych pytań, które mogą pozwolić nam zmienić swoją orientację na problem w orientację na wartości.
Wyobraźmy sobie jakiś problem i odpowiedzmy sobie na postawione tutaj pytania. (Jako przykład przeanalizuję wspomniane wyżej trudności w zaangażowaniu się w pracę, pamiętajmy jednak, że nawet za tą samą trudnością dla każdego mogą kryć się inne wartości i inne sposoby ich realizacji).
- Co jest dla mnie ważne w tym doświadczeniu? Jakie wartości chcę realizować?
– pasja, kreatywność
- Jakie wewnętrzne przeszkody uniemożliwiają mi realizację moich potrzeb (emocje, myśli)
– przekonanie/myśl że „W mojej pracy ważniejszy jest profesjonalizm niż kreatywność i pasja”
– emocje: niechęć i znudzenie
- Co robię żeby pozbyć się emocjonalnego dyskomfortu i cierpienia? Co się dzieje, kiedy z nich korzystam?
– odkładam swoją pracę na później, oglądam seriale
– początkowo czuję ulgę, niechęć i nuda znika, ale to trwa tylko tyle ile odcinek filmu…
- Po czym mogę poznać, że zbliżam się do swoich wartości? (co będę czuć w ciele, jak będę się zachowywać). Jakie kroki już zrobiłam? Jakie chcę jeszcze zrobić? (jaki najmniejszy krok postawi mnie na drodze do moich wartości)?
– poznam to, po przypływie energii (pobudzenie bez kawy!), szybkim zabieraniu się do działania, radości nie tylko wykonania zadania, ale także w czasie jego wykonywania,
– co już zrobiłam: obserwuję osoby, które są kreatywne i pełne pasji w swojej pracy,
– jaki (nawet najdrobniejszy) krok na drodze do swojej wartości mogę podjąć w tej sytuacji: mogę spróbować wpleść w swoją pracę to, co jest dla mnie w tzw. „czasie wolnym” źródłem przyjemności i kreatywności na przykład natura, kolor – zmieniając swoje otoczenie w miejscu pracy
Co dalej? Jak wszędzie – działamy! I sprawdzamy: czy ten krok przybliża nas do naszej wartości? Jakie to uczucie? Jaki będzie kolejny?
Za natchnienie do tego artykułu dziękuję Joannie Gawrońskiej – pełnej pasji – terapeutce ACT, w której szkoleniu pt. FACT COVID 19 – Interwencja Kryzysowa w nurcie ACT miałam przyjemność niedawno uczestniczyć.
Skomentuj