Cała prawda o wapnie

Wiosna i lato to prawdziwa udręka dla alergika. W tym ciężkim okresie zdarza się, że zamiast udać się po specjalistyczną pomoc, próbujemy domowych metod. Jednak czy popularne sposoby walki z objawami alergii naprawdę są skuteczne? Czy “wapno” może złagodzić reakcję alergiczną?

Pacjenci szukają sposobu na pozbycie się alergii lub chociaż na jej złagodzenie i sięgają po rozmaite specyfiki. Utarło się przekonanie, że bez “wapna” się “nie obejdzie”. Masz wysypkę, ugryzł Cię komar lub kichasz, kiedy kot jest w pobliżu – weź “wapno” musujące (do picia), inaczej Calcium! Problem w tym, że popularne “wapno” na alergię nie pomoże, a czasem nawet może zaszkodzić.

Jak się okazuje, sprawa alergii taka prosta nie jest. Polskie Towarzystwo Studentów Farmacji wychodzi naprzeciw wszystkim tym niejasnościom z kompendium pt. “Co nas drażni, a co uczula – farmaceutyczny poradnik dla alergików”. Za jego pomocą w prosty i ciekawy sposób będzie można dowiedzieć się najważniejszych rzeczy o alergii. Poradnik to jeden z elementów ogólnopolskiej akcji edukacyjnej “Skonsultuj z Farmaceutą”, która w tej edycji odbędzie się w dniach 7-9 maja 2021.

Wapno a wapń

Słowo “wapno” w kontekście alergii jest używane niepoprawnie, ponieważ nie chodzi o materiał budowlany, jakim jest wapno, tylko o wapń – makroelement niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wapń, nazywany też Calcium (Ca):

• stanowi istotny składnik tkanki kostnej, paznokci, włosów;

• warunkuje prawidłowe przewodnictwo nerwowe i kurczliwość mięśni;

• szczególne zapotrzebowanie na ten pierwiastek występuje w okresie ciąży i laktacji;

• bierze udział w aktywacji i uwalnianiu niektórych enzymów i hormonów;

• wspomaga pracę serca i naczyń;

• stoi na straży homeostazy, czyli równowagi w podstawowych procesach biologicznych człowieka i stałości wielu parametrów – poprzez kontrolowanie procesów zapalnych, ciśnienia krwi, utrzymanie odpowiedniej przepuszczalności błon komórkowych czy wspomaganie procesu krzepnięcia krwi.

W przypadku niedoborów dzieciom grozi krzywica, dorosłym osteoporoza, a także tężyczka. Z kolei jego nadmiar prowadzić może do niewydolności nerek, kamicy nerkowej i zaburzeń przyswajania innych składników mineralnych.

Czy wapń działa w leczeniu alergii?

W Polsce “wapno” na alergię jest na tyle popularne, że naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego postanowili przeprowadzić badania na przełomie 2015 i 2016 roku [2], żeby sprawdzić jego rzeczywistą skuteczność w leczeniu reakcji alergicznych.

Przeprowadzono randomizowane, podwójnie zaślepione badanie (żadna z osób biorących udział w badaniach nie miała świadomości, jaki środek jest jej podawany) na 40 osobach ze stwierdzonym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa i spojówek lub astmą.

Pierwszej grupie badanych podawano węglan wapnia w dawce 1000 mg 3 razy dziennie przez okres 3 dni. Druga grupa osób otrzymywała placebo. Badanie wykazało, że skuteczność “wapnia” i placebo jest porównywalna, a to oznacza, że wapń nie ma wpływu na przebieg reakcji alergicznej.

Badania, które potwierdziły pozytywny wpływ doustnego stosowania wapnia w leczeniu alergii skórnej opierały się na zastosowaniu bardzo wysokiej dawki “wapnia”, czyli ponad 4250 mg, natomiast preparaty wapniowe na alergię, które znajdziemy w aptece, zawierają od 300 do 650 mg wapnia w tabletce, w dodatku najczęściej w postaci słabo przyswajalnego węglanu wapnia. Ponadto producenci zalecają stosowanie 1-2 tabletek dziennie, czyli maksymalnie 1300 mg wapnia. To dawka ponad trzykrotnie mniejsza niż ta zastosowana w badaniach. Wydawałoby się, że rozwiązanie jest proste – trzeba odpowiednio zwiększyć dawkę wapnia. Niestety nie, ponieważ tak duże dawki wapnia mogą niekorzystnie wpływać na zdrowie.

British Medical Journal opublikowało wyniki obserwacji 61 000 szwedzkich kobiet w ciągu 19 lat [3]. Te, które spożywały więcej wapnia, przekraczając dawkę 1400 mg/dobę, a także stosowały suplementy zawierające ten pierwiastek, miały wyższy wskaźnik zgonów wywołanych problemami układem sercowo-naczyniowym w porównaniu z tymi, które nie przyjmowały suplementów. Z kolei analiza z 2013 roku, w której uwzględniono 388 229 osób suplementujących wapń, wykazała, że stosowanie preparatów wapnia zwiększa ryzyko zgonu u mężczyzn aż o 20% z powodu chorób układu krążenia.

Skąd zatem pomysł, że wapń mógłby działać?

Gdy nasz organizm zetknie się z alergenem, z naszych komórek tucznych uwalniana jest histamina, czyli hormon odpowiedzialny za wystąpienie reakcji alergicznej. Leki przeciwalergiczne mają na celu hamowanie jej działania.

Badania [5,6] wskazują, że zatrzymanie uwalniania histaminy poprzez wapń jest niewykonalne, ponieważ ten proces wymaga tak dużego stężenia wapnia, że nie jesteśmy go w stanie uzyskać nawet po jego podaniu dożylnym. Dlatego przyczynowe leczenie alergii za pomocą wapnia jest całkowicie nieskuteczne.

O czym zatem warto pamiętać?

Wapnia nie powinniśmy suplementować samodzielnie, a już zwłaszcza kiedy przyjmujemy inne substancje lecznicze. Preparaty wapnia często wchodzą w interakcję z innymi lekami, osłabiając ich działanie. Dotyczy to między innymi leków przeciwhistaminowych, czyli właśnie tych stosowanych na alergię!

Podsumowując, jeśli jesteś w grupie osób cierpiących z powodu alergii:

• nie łudź się, że “wapno” rozwiąże Twój problem;

• nie stosuj suplementów wapnia samodzielnie;

• leczenie alergii konsultuj z lekarzem, najlepiej alergologiem, ponieważ lista dostępnych leków jest bardzo długa i najlepszym wyborem będzie konsultacja ze specjalistą;

• doraźnie możesz stosować leki przeciwhistaminowe bez recepty;

• bagatelizowanie alergii może być niebezpieczne dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach – też dla życia – dlatego domowe sposoby na alergię traktuj zawsze jako formę łagodzenia objawów, a nie leczenie.

Przygotował:

Dawid Frączkowski

Źródła:

1. https://www.youtube.com/watch?v=f00fqV2ZY8E&ab_channel=OkiemChemika Co stosować na ALERGIĘ i dlaczego nie “WAPNO” Okiem Chemika, 1.06.2019

2. Matysiak K., Matuszewski M., Feleszko W., Calcium preparations do not inhibit allergic reactions: a randomized controlled trial, 26.06.2017, DOI: 10.20452/pamw.4049, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov-/28724883/, dostęp: 16.02.2021

3. Michaëlsson K., Risk of cardiovascular death doubled in women with high calcium intake, 11.02.2013, https://www.bmj.com/press-releases/2013/02/11/risk-cardiovascular- death-doubled-women-high-calcium-intake, dostęp: 16.02.2021

4. Xiao Q., Murphy R. A., Houston D. K., Harris T. B., Chow W., Park Y., Dietary and supplemental calcium intake and cardiovascular disease mortality: the National Institutes of Health-AARP diet and health study, 22.04.2013, DOI: 10.1001/jamainternmed.2013.3283, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov-/23381719/, dostęp: 16.02.2021

5. Haas P. J., Drug modification of mechanically evoked itching and the concomitant equivalents, erythema and wheals of the skin. Clinico-experimental studies, 10.11.1983, https://pubmed.ncbi. nlm.nih.gov/6360832/, dostęp: 16.02.2021

6. Bachert C., Drechsler S., Hauser U., Imhoff W., Welzel D., Influence of oral calcium medication on nasal resistance in the nasal allergen provocation test, 1993, DOI: 10.1016/0091-6749(93)90265-h, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8436775/, dostęp: 16.02.2021

7. Majewska M., Wapno na uczulenie (alergię)? Właściwości i zastosowanie wapna, 30.08.2018, https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/apteczka/wapno-na-uczulenie- alergie-wlasciwosci-i-zastosowanie-wapna-aa-HEAM-T7uW-6HDf.html, dostęp: 16.02.2021

8. Krupińska J., Wapno na alergię – czy wapń rzeczywiście pomaga w walce z objawami alergii?, 25.01.2020, https://www.doz.pl/czytelnia/a14899-Wapno_na_alergie__czy_wapn_rzeczywiscie_pomaga_w_walce_z_objawami_alergii, dostęp: 16.02.2021

9. Redakcja Medonet, konsultacja merytoryczna: Żmuda-Trzebiatowski P., Sięgasz po wapno przy pierwszych objawach alergii? To nie działa, 30.08.2017, https://www.medonet.pl/zdrowie,wapno-nie-lagodzi-objawow-alergii,artykul,1723613.html, dostęp: 16.02.2021

10. Raducha B., Domowe sposoby na alergię: jak mogą pomóc, czy zawsze są bezpieczne i dlaczego wapno (nie) pomaga na objawy uczulenia?, 29.06.2020, https://dimedic.eu/pl/wiedza/domowe-sposoby-na-alergie-naturalne-leczenie-uczulen, dostęp: 16.02.2021

11. Dlaczego węglan wapnia, czyli popularne „wapno” nie pomaga alergikom? https://alergiczne.info/dlaczego-weglan-wapnia-czyli-popularne-wapno-pomaga-alergikom/, dostęp: 16.02.2021