Starsi ludzie, którzy chcą zachować sprawność umysłową przez dłuższy czas, powinni rozważyć ograniczenie swojego czasu spędzonego prze telewizorem! Nowe badanie tej grupy wiekowej wykazało, że ci, którzy spędzili co najmniej 3,5 godziny dziennie oglądając telewizję doświadczyli znacznie większego spadku pamięci werbalnej.
Naukowcy z University College London w Wielkiej Brytanii przeanalizowali dane z English Longitudinal Study of Aging (ELSA) dotyczące 3 662 dorosłych w wieku 50 lat i starszych. W latach 2008-2009 i ponownie w latach 2014-2015 uczestnicy ELSA odpowiadali na pytania dotyczące czasu spędzanego na oglądaniu telewizji. W tym też czasie zostali poddani testom pamięci werbalnej i płynności kojarzenia.
Analiza wykazała, że ci, którzy oglądali telewizję przez 3,5 godziny lub więcej dziennie, mieli średni spadek zdolności o 8-10 procent w pamięci związanej ze słowem i językiem w ciągu 6 lat objętych badaniem. Różnica jest wyraźna w porównaniu z niższym o 4-5% średnim spadkiem w tych, którzy oglądali mniej godzin telewizji dziennie w tym samym okresie.
Badanie, które zostało opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports, nie znalazło takich powiązań między czasem oglądania telewizji a różnicami w “płynności semantycznej”. Testy pamięci werbalnej wymagały od uczestników zapamiętywania, a następnie przywoływania listy słów w określonym czasie, podczas gdy testy płynności semantycznej wymagały od nich wykazania tylu przykładów z danej kategorii (takich jak typ zwierzęcia), jakie mogliby przywołać w ciągu określonego czasu. Autorzy badania zauważają, że chociaż przeprowadzono wiele badań dotyczących wpływu telewizji na funkcje poznawcze, większość z nich skupiała się na dzieciach. “O wiele mniej uwagi” – mówi współautor badania, dr Daisy Fancourt, która pracuje na Wydziale Nauk Behawioralnych i Zdrowia – “zostało poświęcone efektom oglądania telewizji w drugiej połowie życia, pomimo tego, że postawiono hipotezę przez ponad 25 lat, iż nadmierne oglądanie telewizji może przyczynić się do rozwoju demencji “.
Problem pasywnej aktywności
Ciekawym wnioskiem z nowego badania jest fakt, że związek między długim oglądaniem telewizji i większym spadkiem pamięci werbalnej utrzymał się nawet po tym, jak naukowcy skorygowali wyniki o ile czasu ludzie spędzili siedząc. Rozważając potencjalne źródła nowych odkryć mówiących o szkodliwości oglądania telewizji, omawiają naturę oglądania telewizji w porównaniu z innymi siedzącymi trybami aktywności.
“Telewizja”, wyjaśniają autorzy badań, “została opisana jako wyjątkowa działalność kulturalna, ponieważ łączy silne, szybko zmieniające się fragmentaryczne gęste bodźce zmysłowe z jednej strony z biernością widzów z drugiej“.
Wiele badań, które wiążą siedzący tryb życia z pogorszeniem funkcji poznawczych u osób starszych, nie uwzględniało oglądania telewizji jako w pewnym sensie wyjątkowej “pasywno-biernej” aktywności, ale potraktowały ją jako “rodzaj siedzącego trybu życia”. Autorzy porównali badania z innymi ekranowanymi zachowaniami siedzącymi, które nie wiązały ich z zaburzeniami poznawczymi. Niektóre badania, na przykład, sugerowały, że korzystanie z Internetu i granie w gry wideo – a więc również siedzący tryb życia, który obejmuje korzystanie z ekranu – może nawet zachować, jeśli nie wzmocnić, umiejętności poznawcze, takie jak np. rozwiązywania problemów.
Stres poznawczy
Badacze sugerują, że oglądanie telewizji może wpływać na pamięć werbalną poprzez “stres poznawczy”. Twierdzą, że taki stres może wynikać z pasywno-biernej natury oglądania telewizji, która oddziałuje na nią w połączeniu z psychologicznymi efektami oglądania gwałtownych, trzymających w napięciu i graficznych scen.
Innym wyjaśnieniem wyników badań może być to, że im więcej czasu ludzie spędzają oglądając telewizję, tym mniej muszą angażować się w “poznawczo korzystne działania”, takie jak czytanie, granie w gry planszowe i zajęcia kulturalne.
Może to sugerować, że potencjalnie negatywny wpływ oglądania telewizji jest nie tylko wynikiem jej bezpośrednich efektów, ale także tego, że wypiera działania, które zachowują zdolności poznawcze, nawet jeśli mogą one również zaliczać się do siedzącego trybu życia.
“Jednak” zauważcie autorzy badań “pozostaje to do zweryfikowania w dalszych badaniach.”
Są też pozytywy!
Na koniec naukowcy podkreślają, że ich odkrycia nie sugerują, że oglądanie telewizji w starszym wieku nie przynosi żadnych korzyści. Istnieją na przykład dowody na to, że dorośli, którzy oglądają filmy fabularne w przeciwieństwie do widzów filmów dokumentalnych, lepiej radzą sobie w testach zdolności rozumienia innych.
Niektóre badania wykazały również, że “odpowiednio zaprojektowane” edukacyjne programy telewizyjne są skutecznymi narzędziami do nauki.
Telewizja oferuje także możliwość ucieczki od życia w trudnych czasach, a wiele osób uważa to za formę relaksu.
British Heart Foundation współfinansowało te badania. Chris Allen, starszy pielęgniarz z placówki, wyjaśnia, że ”ważne jest, aby pamiętać, że spadek zdolności poznawczych to nie to samo co demencja”. Radzi jednak, że gdy zauważymy u siebie lub bliskich podobny nawyk wielogodzinnego oglądania telewizji powinniśmy rozważyć znalezienie nowego hobby.
Skomentuj