W ostatnich latach coraz większą popularnością cieszy się dieta bezglutenowa. Przeglądając oferty gotowych diet, wśród oferowanych wariantów jadłospisów, bez trudu można odnaleźć wersję bezglutenową. Na sklepowych półkach, w szczególności w sklepach ze zdrową żywnością, również nie brakuje artykułów niezawierających glutenu. Mogłoby się zatem wydawać, iż gluten jest szkodliwym składnikiem, który powinniśmy eliminować ze swojej diety. Czy na pewno?
Nikt nie powinien jeść glutenu?
Powyższe stwierdzenie stanowi jeden z najbardziej utrwalonych stereotypów dotyczących zdrowego odżywiania. Skąd się wziął? Ze wspomnianej już wyżej promocji diety bezglutenowej. Warto w tym miejscu dodać, że dieta ta bardzo często jest polecana przez osoby niebędące specjalistami w dziedzinie dietetyki. Prawda natomiast jest taka, że gluten nie szkodzi nikomu poza osobami z celiakią lub nieceliakalną nadwrażliwością na gluten. Był on spożywany już 35 000 lat temu, dlatego nie ma żadnych przesłanek ku temu, aby miał szkodzić wszystkim, mimo że od dłuższego czasu pojawiają się takie teorie. Nie zostały one jednak potwierdzone w żadnym badaniu klinicznym. Nie dlatego, że takich badań nikt nie prowadził, ale dlatego, że żadne z nich nie potwierdziło tej teorii. Należy też pamiętać, że gluten znajduje się w produktach bogatych w witaminy z grupy B oraz wiele minerałów i błonnika. Samodzielne wykluczenie glutenu z diety wiąże się zatem z utratą wielu składników, na które nasz organizm ma zapotrzebowanie. Dlatego istotne jest, aby w takim przypadku uzupełniać je w inny sposób.
Bezglutenowy znaczy zdrowy?
Gluten nie jest nam niezbędny do życia. Istnieje wiele zdrowych produktów, o wysokiej zawartości odżywczej, które go nie zawierają. Na rynku jest także sporo produktów, które zawierają pszenicę i jednocześnie są bezglutenowe. Obecnie łatwo dostępne są zamienniki pszenicy w postaci innych zbóż naturalnie nie zawierających gluten. Są one zdrowe i zawierają składniki, których mogłoby nam brakować po wykluczeniu z diety produktów z glutenem. Inaczej sprawa wygląda w przypadku żywności wysoko przetworzonej, oczyszczonej, która pochodzi ze zbóż glutenowych, ale została go pozbawiona w procesie technologicznym. Takie produkty są bezglutenowe, ale daleko im do zdrowej żywności. Jeśli twoja dieta opiera się na tego rodzaju zamiennikach, możesz sobie poważnie zaszkodzić.
Diety bezglutenowe – oczekiwania vs rzeczywistość
Popularność diet bezglutenowych w wielu przypadkach narzuca przekonanie o ich skuteczności. Dzięki nim mamy być zdrowsi, powinniśmy utrzymywać prawidłową masę ciała i lepiej się czuć. Tymczasem bywa, że taka dieta jest nieskuteczna. Dlaczego?
Wszystko zależy od powodu, dla którego wyeliminowałeś gluten z diety. Jeśli jest to celiakia, możliwe, że nabłonek twojego jelita potrzebuje więcej czasu, aby się zregenerować. Pamiętaj, że jeśli zdiagnozowano u ciebie celiakię, pod żadnym pozorem nie możesz wprowadzać do swojej diety glutenu. Nawet jeżeli na początku dieta eliminacyjna nie przyniosła pożądanych rezultatów i nie polepszyło się twoje samopoczucie. Niestety, istnieje ryzyko, że w przypadku pewnej grupy chorych w wyniku zbyt długo trwającego procesu diagnozy, nigdy nie dojdzie do całkowitej remisji choroby. Wieloletnie spożywanie glutenu w ich przypadku wywołuje zbyt rozległe uszkodzenie kosmyków jelitowych.
Jeśli zdecydowałeś się na dietę bezglutenową z powodu innych schorzeń, takich, jak np. choroba Hashimoto, pamiętaj, że (jak już było podkreślane) nie ma żadnych badań, które potwierdzałyby skuteczność eliminacji glutenu w przypadku osób, które nie cierpią na celiakię. Taka dieta u każdego może dawać inne rezultaty, a w przypadku, gdy wprowadzana jest bez kontroli specjalisty – niekoniecznie korzystne dla zdrowia.
Kolejnym powodem nieskuteczności takiej diety może być to, że tylko wydaje ci się, że wykluczyłeś wszystkie produkty zawierające gluten. Przeanalizuj wszystkie źródła zanieczyszczeń i zastanów się, czy naprawdę jesteś na diecie bezglutenowej. Jest to istotne zwłaszcza, jeśli cierpisz na celiakię. Ograniczenie glutenu nie stanowi tu żadnego rozwiązania. Efekty daje jedynie całkowita eliminacja tego produktu.
Moda na dietę bezglutenową
Jak już wyżej wspomniano, zdarza się, że niektóre osoby są tylko pozornie na diecie bezglutenowej. Taka forma odżywania obecnie stała się bardziej modą niż rzeczywistą koniecznością, wynikającą z problemów zdrowotnych. Co więcej, moda ta bywa promowana przez osoby, które niekoniecznie posiadają wiedzę na temat zdrowego i racjonalnego sposobu odżywiania. Z tego względu ci, którzy decydują się przejść na dietę bezglutenową często są niewyedukowani i nie do końca zwracają uwagę na to co jedzą. W ich jadłospisie mogą znajdować się produkty zawierające śladowe ilości glutenu. To nie jest dieta bezglutenowa! Problemem w przypadku diet jest również fakt, iż obecnie Internet stał się głównym źródłem wiedzy. W sieci zaś można znaleźć niemal wszystko: od fachowych porad i specjalistycznych artykułów, po teorie i pomysły osób, które nie posiadają odpowiedniej wiedzy. Jeśli nie cierpisz na celiakię, korzystanie z tego typu źródeł być może nie będzie dla ciebie szkodliwe. Poważny problem pojawia się w przypadku osób z nietolerancją glutenu. Korzystanie z szerzonych w mediach informacji zamiast z rad specjalistów, może przynieść ze sobą negatywne skutki dla zdrowia.
Dużo osób przechodząc na modną dietę bezglutenową nie zwraca też uwagi na możliwość występowania zanieczyszczeń żywności glutenem. Wyciąganie grzanek z sałatki nie sprawi, że otrzymamy danie bezglutenowe (zostają w niej okruchy, nie wspominając o śladowych ilościach glutenu w innych składnikach). Jeszcze raz należy podkreślić: dieta bezglutenowa nie polega na ograniczeniu, ale na całkowitej eliminacji glutenu.
Artykuł powstał na podstawie książki Nie daj się alergii! Dieta w alergiach i nietolerancjach pokarmowych Katarzyny Turek
Skomentuj