Święty Mikołaj: czy zawsze był w czerwonym stroju?
Historyczny Święty Mikołaj – biskup z Miry
Postać, którą dziś znamy jako Mikołaja, ma swoje korzenie w historii i legendzie. Oryginalnie Święty Mikołaj był biskupem Miry, żyjącym na przełomie III i IV wieku na terenie dzisiejszej Turcji. Słynął on przede wszystkim ze swojej niezwykłej dobroci, hojności i bezinteresownej pomocy potrzebującym. Jego działalność charytatywna i życzliwość dla dzieci sprawiły, że z czasem stał się symbolem dobroci i świątecznego ducha, a jego postać zaczęła ewoluować w kierunku tego, kogo znamy dzisiaj jako rozdawcę prezentów.
Jak wyglądał prawdziwy Święty Mikołaj?
Prawdziwy Święty Mikołaj, jako biskup Miry, nosił tradycyjne szaty duchowne. Oznacza to, że jego wygląd znacznie odbiegał od tego, jaki przypisujemy mu dzisiaj. Zamiast czerwonego płaszcza i czapki z pomponem, nosił infułę (mitrę biskupią) i zazwyczaj trzymał pastorał, symbol swojej godności biskupiej. Rekonstrukcje jego twarzy, oparte na historycznych danych, sugerują, że mógł mieć niemal pełne uzębienie i pewną asymetrię nosa, a jego rysy były bardziej wyraziste – bliższe człowiekowi o „szerokiej twarzy i wyrazistych rysach” niż współczesnemu, pulchnemu świętemu.
Wizerunek Mikołaja: ewolucja postaci
Rola Coca-Coli i reklamy w kreowaniu wizerunku
Współczesny, powszechnie rozpoznawalny wizerunek Świętego Mikołaja – starszego pana z białą brodą, w czerwonym płaszczu i czapką z białym pomponem – w dużej mierze zawdzięczamy reklamom jednej z najpopularniejszych marek napojów na świecie. To właśnie Coca-Cola w latach 30. XX wieku, za sprawą artystów Freda Mizena i Haddena Sundbloma, spopularyzowała ten ikoniczny obraz. Ich ilustracje stały się tak wszechobecne, że na trwałe wpisały się w Boże Narodzenie i ukształtowały wyobrażenia o tym, jak wygląda Mikołaj dla milionów ludzi na całym świecie.
Jak wygląda Mikołaj współcześnie? Broda, czapka i renifery
Dzisiejszy Mikołaj to przede wszystkim postać radosna i dobroduszna. Jego charakterystyczne cechy to długa, biała broda, rumiane policzki i ciepły uśmiech. Nosi czerwony, futrzany płaszcz oraz pasującą do niego czapkę z białym pomponem, a często też czarne buty i rękawiczki. Jego atrybutami stały się również sanie ciągnięte przez renifery, które według legendy pomagają mu w podróży po całym świecie, dostarczając prezenty dzieciom w Wigilię. Wiersz Clementa Clarke’a Moore’a z 1823 roku, „Noc wigilijna”, odegrał kluczową rolę w utrwaleniu tego wyobrażenia, w tym motywu sań z reniferami.
Legenda i tradycja: jak wygląda Mikołaj w różnych krajach?
Święty Mikołaj w Laponii i jego świąteczna chata
Idea Laponii jako magicznego miejsca zamieszkania Świętego Mikołaja, skąd wyrusza w podróż z prezentami, wywodzi się między innymi z fińskiej legendy o wzgórzu Korvatunturi, zwanym Górą-Uchem. Mówi się, że to właśnie z tego miejsca Mikołaj słyszy wszystkie życzenia dzieci. Choć jego wygląd w Laponii jest zbliżony do tego powszechnie znanego, często podkreśla się jego związek z arktyczną przyrodą i tradycją rzemiosła, a jego świąteczna chata jest symbolem tego magicznego miejsca.
Różne tradycje: Gwiazdor, Aniołek i inni pomocnicy Mikołaja
W Polsce tradycje związane z przynoszeniem świątecznych podarunków są zróżnicowane regionalnie. Obok postaci Świętego Mikołaja, w zależności od regionu, prezenty mogą przynosić inne postacie. W niektórych częściach kraju pojawia się Gwiazdor, który często utożsamiany jest z wyglądem Mikołaja, ale bywa też przedstawiany jako starszy mężczyzna z gwiazdą na czole. W innych regionach rolę tę pełnią Aniołek lub Dzieciątko, co nawiązuje do tradycji bardziej religijnych. Mikołaj tradycyjnie kojarzony jest u nas z datą 6 grudnia, kiedy to obdarowuje dzieci prezentami. Warto też wspomnieć, że w krajach takich jak Niemcy, Czechy, Słowacja czy Węgry, prezenty przynosi Dzieciątko, a w Rosji jest to Dziadek Mróz ze Śnieżynką.
Mity i fakty: jakiego Mikołaja znamy dzisiaj?
Dzisiejszy Mikołaj to postać, która jest połączeniem historycznej postaci i kulturowych wyobrażeń. Chociaż współczesny wizerunek jest powszechnie akceptowany, warto pamiętać o jego korzeniach. Prawdziwa historia Świętego Mikołaja opowiada o biskupie znanym z dobroci, a nie o brodatym staruszku w czerwieni. Ta ewolucja wizerunku, od historycznego biskupa po ikonę popkultury, pokazuje, jak legenda i tradycja mogą kształtować naszą percepcję. Postać ta bywała również wykorzystywana do celów wychowawczych, gdzie prezenty były nagrodą za grzeczność, a rózga czy węgiel za nieposłuszeństwo. Dziś jednak Mikołaj jest przede wszystkim symbolem radości, hojności i magii Bożego Narodzenia, przynoszącym uśmiech na twarze dzieci.
Dodaj komentarz