Czerniak jest 9. najczęściej występującym nowotworem w Europie. 1 na 100 mieszkańców Europy zachoruje na czerniaka w jakimś momencie swojego życia. W Polsce co roku odnotowuje się około 50 000 przypadków nowych zachorowań na nowotwory złośliwe skóry, w tym ponad 3000 stanowią zachorowania na czerniaki. Liczba zachorowań w Polsce podwaja się co 10 lat.
Czerniak jest jednym z najłatwiejszych do zdiagnozowania nowotworów, ponieważ rozwija się na powierzchni skóry, najczęściej na odsłoniętych częściach ciała. Może powstawać na skórze wcześniej niezmienionej lub w zakresie istniejących już znamion. Regularna i dokładna obserwacja własnej skóry pozwala na wczesne wykrycie nowotworu. Każde znamię, narośl czy pieprzyk, który budzi niepokój lub zmienia się w czasie powinno jak najszybciej zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości usunięte.
Wczesnego rozpoznania czerniaka można dokonać samodzielnie stosując kryteria ABCDE czerniaka:
- A – asymetria np. znamię „wylewające się” na jedną stronę,
- B – brzegi nieregularne, nierównomierne, poszarpane, posiadające zgrubienia,
- C – czerwony lub czarny i niejednolity kolor
- D – duży rozmiar, wielkość zmiany: powyżej 0,5 cm,
- E – ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu.
Objawy takie jak swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia są sygnałem alarmowym i wymagają natychmiastowej konsultacji.
Badanie znamion przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz dokładnie ogląda skórę całego ciała, włącznie ze skórą głowy, stopami, skórą między palcami, a także okolicą odbytu i narządów płciowych. Wykorzystuje w tym celu dermatoskop – urządzenie, które pozwala na 10, 12‑krotne powiększenie i dodatkowe oświetlenie obserwowanego obszaru, dzięki czemu uwidoczniona zostaje głębsza struktura znamienia pozwalająca wychwycić wszelkie atypowe zmiany. Wykorzystanie dermatoskopii lub wideodermatoskopii pozwala na uniknięcie niepotrzebnych zabiegów usuwania znamion, które nie zagrażają zdrowiu.
Podstawą dalszej diagnostyki czerniaka, która zapewnia prawidłowe rozpoznanie choroby, jest biopsja, czyli mikroskopowe badanie całej zmiany barwnikowej usuniętej przez chirurga. Zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu miejscowym – pobierany jest wycinek zmiany skórnej z zachowaniem 1-2 mm niezmienionej chorobowo skóry. Poddaje się go ocenie histopatologicznej przeprowadzonej pod mikroskopem, która powinna uwzględniać m.in. grubość zmiany, obecność lub brak owrzodzienia i indeks mitotyczny, czyli liczbę komórek w trakcie podziału. Uwzględnione są również informacje prognostyczne tj. podtyp czerniaka (np. mutację genu BRAF czy ekspresję białek PDL-1), obecność inwazji nowotworowej naczyń, obecność nasilenia nacieku zmiany przez komórki układu odpornościowego, a także stopień zajęcia warstw skóry.
W celu ustalenia stopnia zaawansowania nowotworu określa się stan węzłów chłonnych oraz obecność przerzutów. W tym celu wykonuje się badanie RTG klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej, a u pacjentów o niespecyficznych objawach dodatkowo przeprowadza się badania z zastosowaniem tomografii komputerowej (TC) lub pozytonowej tomografii emisyjnej (PET).
Leczenie czerniaka rozpoczyna się od określenia typu czerniaka oraz stopnia zaawansowania choroby. Gdy komórki nowotworowe zajęły głębsze części organizmu i dotarły do węzłów chłonnych lub innych organów, konieczne jest całkowite wycięcie wartowniczych węzłów chłonnych oraz rozpoczęcie leczenia systemowego. Przy zaawansowanym stadium czerniaka stosuje się chirurgię, leczenie systemowe (głównie immunoterapię i leczenie celowane) oraz radioterapię.
Źródło: newsrm.tv
Skomentuj