Co łączy te sytuacje? Osoby w nich przedstawione mogą cierpieć na zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – w skrócie OCD. Czym są? Najkrócej są to zaburzenia polegające na pojawianiu się w głowie niechcianych myśli (uznawanych jednak za własne) , wywołujących znaczny dyskomfort (np. lęk, wstręt, smutek). Aby tych myśli (zwanych intruzjami) się „pozbyć” albo unieważnić stojące za nimi zagrożenie osoba ciepiąca na OCD może wykonać czynność natrętną tzw. kompulsję (w naszych przykładach są to: 3 szklanki wody, 7 różańców lub czerwone róże). Dlaczego nazywamy tę czynność natrętną? Gdyż jest odczuwana jako przymus – jedyne skuteczne narzędzie redukujące ogromy niepokój związany z niechcianą myślą oraz „odczyniające” możliwość zaistnienia niechcianej sytuacji. (co ważne niekiedy czynności te mogą mieć charakter myślowy – np. w reakcji na niechcianą myśl ktoś liczy lub powtarza w głowie jakąś frazę).
Nie musimy cechować się ponadprzeciętną empatią, by domyśleć się jak wielkie cierpienie powoduje w osobach chorych na OCD pojawienie się intruzji, szczególnie, że zwykle stoją one w sprzeczności z wyznawanymi przez nie wartościami. Często obawiają się, że „zwariowały”, są grzeszne, albo opętane – nie wiedzą skąd i dlaczego nachodzą je takie myśli i jak sobie z nimi poradzić. Co więcej zachowania natrętne (kompulsje) uwalniają od lęku jedynie na chwilę, a do tego zwykle z czasem zabierają coraz więcej energii i wysiłku, podczas gdy lęk wraca ze zdwojoną siłą.
Jednym z mechanizmów stojących za tym zaburzeniem jest TAF (Tought –Action Fusion), czyli przekonanie, że myśl równa się działaniu: skoro nagle przeszła mi przez głowę myśl, że „Boga nie ma” – jestem niewierząca, skoro pomyślałem „zdradzę żonę” – jestem niewiernym mężem.
Co ciekawe każdy/a z nas doświadcza tego typu fuzji – co możemy łatwo sprawdzić. Proszę na chwilę przerwać czytanie i wybrać w myślach najbardziej ukochaną przez siebie osobę. A teraz napisać: „Chcę by (imię i nazwisko tej osoby ) zmarł(a) dziś wieczorem okrutną śmiercią”. Nic prostego prawda? A dlaczego? Przecież to tylko słowa na kartce… Dyskomfort jaki odczuwamy w tej sytuacji odpowiada w małym procencie temu, jaki odczuwa osoba cierpiąca na OCD – przekonana, że myśli (intruzje), jakich doświadcza z pewnością są prawdą o niej samej i wyrażają jej ukryte życzenia i co więcej urealnią się w rzeczywistości!
Pierwszą i najważniejszą rzeczą, jakiej dowiaduje się pacjent/ka na psychoterapii behawioralno-poznawczej, jest to, że to nie prawda. OCD nie jest zaburzeniem moralności człowieka, lecz problemem psychicznym, takim samym jak inne zaburzenia lękowe. Kolejną – że poprawa jest możliwa, lecz wymaga pracy i stopniowej konfrontacji z lękiem. Terapią z wyboru w przypadku tych zaburzeniach jest psychoterapia poznawczo-behawioralna w postaci: ekspozycji z powstrzymaniem reakcji lub terapia metapoznawcza, które w stosunkowo krótkim czasie mogą przynieść ulgę znacznej części pacjentów/tek.
Skomentuj