Witamina D jest niezbędna dla wielu funkcji organizmu. Źródła żywieniowe dostarczają trochę witaminy D, ale większość pochodzi z ekspozycji na światło słoneczne. Gdy organizm przyjmie witaminę D, musi przekształcić ją w aktywną formę. Niedobór witaminy D wiąże się z wieloma komplikacjami zdrowotnymi. Jakie są jego objawy? Dlaczego niekiedy brakuje nam witaminy D? Sprawdź!
Czym jest witamina D?
Witamina D to witamina rozpuszczalna w tłuszczach, którą organizm wytwarza, gdy skóra jest wystawiona na działanie promieni słonecznych. Występuje w niewielkiej liczbie produktów spożywczych, w tym w produktach wzbogacanych.
Jak już wcześniej wspominano, kiedy witamina D dostanie się do organizmu, nie jest w formie aktywnej. Aby z niego skorzystać, organizm musi przekształcić go w aktywną formę zwaną 25-hydroksywitamina D [25(OH)D] lub kalcydiol.
“Niedobór” – czyli ile?
Na podstawie badań krwi, można stwierdzić, iż poziom witaminy w naszym organizmie jest::
- Zbyt wysoki i prawdopodobnie szkodliwy : 125 nmol/l lub więcej
- Wystarczająca : 50–125 nmol/l
- Zagrożone nieadekwatnością : 30–49 nmol/l
- Ryzyko niedoboru : 30 nmol/l lub mniej.
Przyczyny niedoboru
Niedobór witaminy D może wystąpić, gdy :
- spożywa się niewystarczającą ilość pokarmów bogatych w witaminę D
- nie jest w stanie wchłonąć ani metabolizować witaminy D
- nie spędza wystarczająco dużo czasu w świetle ultrafioletowym B (UVB).
Czynniki ryzyka
Różne czynniki mogą zwiększać ryzyko niedoboru.
Dieta
Osoby, które nie jedzą wystarczającej ilości pokarmów bogatych w witaminę D, w tym wzbogaconych produktów mlecznych i zbóż, mogą mieć niski poziom witaminy D.
Czynniki związane ze stylem życia
Niektóre osoby spędzają mało czasu na świeżym powietrzu z powodu pracy, złego stanu zdrowia, braku miejsca na zewnątrz w sąsiedztwie lub innych czynników. Osoby te mają mniejszą możliwość wystawiania skóry na działanie promieni słonecznych. Ci, którzy noszą ubrania, które zakrywają całe ciało, czy to w celu ochrony przed słońcem, czy ze względów kulturowych lub religijnych, mogą również być bardziej narażeni na niedobór.
Czynniki geograficzne
Osoby mieszkające w niektórych częściach świata — na przykład w północnej Kanadzie i na Alasce — mogą mieć mniejszy dostęp do promieni słonecznych UVB, zwłaszcza zimą. Osoby mieszkające w gorącym klimacie również mogą być zagrożone, ponieważ często starają się unikać upałów i silnego światła słonecznego, pozostając w pomieszczeniach.
Zanieczyszczenie
Cząsteczki powietrza mogą blokować promienie UVB i uniemożliwiać ich dotarcie do skóry. Osoby mieszkające na obszarach silnie zanieczyszczonych mogą również częściej unikać spędzania czasu na zewnątrz.
Problemy z wchłanianiem
Choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia i inne schorzenia mogą wpływać na wchłanianie przez jelita składników odżywczych, w tym witaminy D.
Leki
Niektóre leki zmniejszają zdolność organizmu do wchłaniania lub syntezy witaminy D. Należą do nich między innymi sterydy i niektóre leki obniżające poziom cholesterolu .
Palenie
Poziomy niedoboru wydają się być wyższy wśród palaczy. Niektórzy eksperci sugerują, że palenie może wpływać na gen, który aktywuje produkcję witaminy D-3 w organizmie.
Otyłość
Badania wykazały niższy poziom witaminy D poziom u osób z otyłością lub wskaźnik masy ciała (BMI) 30 lub więcej. Ten związek może wynikać ze sposobu, w jaki tłuszcz wpływa na wchłanianie witaminy D. Niektóre osoby z otyłością mogą spędzać mniej czasu na świeżym powietrzu z powodu problemów z poruszaniem się. Osoby, które przeszły operację bariatryczną, mogą również mieć problemy z wchłanianiem. Odwrotnie, osoby, których BMI 25-29,9 sklasyfikowały je jako osoby z nadwagą, wydawały się mieć mniejsze ryzyko niedoboru niż osoby, które nie miały nadwagi.
Rodzaj skóry
Osoby o ciemniejszej skórze potrzebują więcej ekspozycji na światło słoneczne do produkcji witaminy D niż osoby o jaśniejszej skórze. Osoby z bladą skórą lub z historią raka skóry mogą unikać ekspozycji na słońce, aby chronić skórę przed uszkodzeniem.
Wiek
Zdolność przekształcania witaminy D w kalcytriol możespadać z wiekiem z powodu zmniejszonej czynności nerek. W rezultacie spadnie wchłanianie wapnia.
Zdrowie nerek i wątroby
Osoby z chorobami wątroby oraz chorobami nerek mają zwykle niższy poziom witaminy D. Choroby te mogą wpływać na zdolność organizmu do syntezy witaminy D lub przekształcania jej w aktywną formę.
Ciąża
Zapotrzebowanie na witaminę D może wzrosnąć w czasie ciąży.
Objawy i powikłania
Niedobór witaminy D może nie dawać żadnych objawów lub objawy mogą pojawić się po kilku latach. Może jednak zwiększać ryzyko długotrwałych problemów zdrowotnych.
Z czasem niski poziom witaminy D może prowadzić do:
Osteoporoza : kości stają się cienkie lub kruche. Pierwszym objawem może być łatwe złamanie kości w wyniku drobnego urazu. Często dotyka osoby starsze.
Osteomalacja : może dotyczyć dzieci. Kości stają się miękkie, co prowadzi do deformacji kości, niskiego wzrostu , problemów z zębami, kruchości kości i bólu podczas chodzenia.
Naukowcy badają, czy inne objawy lub stany, takie jak depresja ,ból kości, a osłabienie może wynikać z niskiego poziomu witaminy D.
Leczenie
Specyficzne zapotrzebowanie danej osoby na witaminę D będzie zależeć od różnych czynników, w tym wieku, ekspozycji na promieniowanie UVB, diety i stanu zdrowia. Jeśli badanie krwi wykaże, że dana osoba ma lub jest zagrożona niedoborem witaminy D, lekarz prawdopodobnie zaleci jej zwiększenie spożycia. Może się do odbyć przez: suplementy, dietę lub zwiększenie ekspozycji na naturalne światło słoneczne.
Chcesz wiedzieć więcej na temat witaminy D i jej działania? Przeczytaj artykuł Dieta dla zabieganych – rola witaminy D.
W moim przypadku niedobór witaminy D to standard. Dlatego jestem zmuszona do regularnych badań by kontrolowac poziom, który zazwyczaj jest wyjątkowo niski szczegolnie w okresie jesienno-zimowym. Aktualnie wybieram się na badania kontrolne do laboratorium diagnostyki. Tak się złożyło że jeszcze do stycznia wrzucili promocję na cały pakiet badań dla kobiet, więc przy okazji sprawdzą mi i RF i wapń całkowity czy fosfor