Czym jest wydarzenie traumatyzujące?
To wydarzenie, podczas którego zagrożone jest życie lub/i zdrowie nasze lub bliskich nam osób (lub też było takie w naszym odczuciu). Na traumatyzację narażeni są także policjanci, strażacy, żołnierze, jak i ratownicy, interwenci kryzysowi – czyli osoby zawodowe niosące pomoc w sytuacji katastrof i wypadków, nawet jeśli ich życie nie jest bezpośrednio narażone. W najnowszej klasyfikacji DSMV włączono do sytuacji traumatyzujących bycie świadkiem traumy lub uzyskanie informacji np. o śmierci bliskiej osoby przez telefon.
Trauma może być jednorazowym wydarzeniem (np. napad, gwałt, wypadek), lub serią wydarzeń (wieloletnie molestowanie, przemoc w rodzinie). Może mieć pochodzenie „naturalne”: powódź, wichura, trzęsienie ziemi, lub też wywołane działaniami innych ludzi: napad, gwałt, wypadek samochodowy.
Nie każde wydarzenie tego typu wywoła powstanie zespołu stresu pourazowego. Zależy to od wielu czynników związanych z samym wydarzeniem, osobą jego doświadczającą oraz rodzaju lub braku udzielenia jej adekwatnej pomocy i wsparcia psychologicznego. I tak na przykład, o ile w sytuacji klęsk „naturalnych” u około 10% osób rozwija objawy PTSD, o tyle w traumach interpersonalnych ich ilość sięga już 50-60%.
Jakie są objawy zespołu stresu pourazowego? Co może nas zaniepokoić?
Jeśli przydarzyła nam się któraś z opisanych powyżej traumatyzujących sytuacji i dostrzegamy u siebie następujące objawy, warto rozważyć wizytę u specjalistki/ty:
– stałe napięcie, lęk, drażliwość, wzmożona reakcja orientacyjna (np. podskakujemy nagle, gdy usłyszymy jakiś hałas),
– utrata zainteresowania i radości z rzeczy, które kiedyś sprawiały nam przyjemność,
– powracające w snach lub na jawie wspomnienia z negatywnego wydarzenia,
– niechęć i unikanie miejsca zdarzenia (lub kojarzących się z nim przedmiotów, osób), jak też rozmów, a nawet myśli związanych z traumą,
– trudności w odtworzeniu przebiegu wydarzenia traumatycznego, „białe plamy”,
– problemy z koncentracją,
– pogorszenie relacji interpersonalnych, funkcjonowania zawodowego lub/i rodzinnego,
– zaburzenia snu (trudność z zaśnięciem, wybudzanie, u dzieci koszmary, moczenie)
– zmiana myślenia o sobie, o świecie (negatywne przekonania np. „świat jest okrutny”, „ludziom nie można ufać”, „jestem ofiarą”)
Jak sobie pomóc?
Z uwagi na podobieństwo niektórych objawów PTSD do objawów depresji bardzo ważna jest specjalistyczna diagnoza psychologiczna. Po stwierdzeniu występowania PTSD warto zdecydować się na psychoterapię, gdyż objawy wywołane traumą mogą pogarszać nasze funkcjonowanie przez wiele lat, a nawet przez całe życie.
Jak wygląda pomoc?
Psychoterapia poznawczo-behawioralna za pomocą m.in. technik relaksacyjnych, ćwiczeń ekspozycyjnych oraz restrukturyzacji poznawczej pozwala odzyskać kontrolę nad nieuporządkowanymi wspomnieniami, obniżyć dyskomfort emocjonalny, poprawić codzienne funkcjonowanie oraz stopniowo zmienić ukształtowane na skutek traumy negatywne przekonania o sobie, świecie i innych ludziach.
Skomentuj