Niedawny przegląd badań naukowych koncentruje się na roli roślin strączkowych w zdrowiu serca. Porównując dane z wielu badań i wcześniejszych analiz, autorzy stwierdzają, że rośliny strączkowe mogą korzystnie wpływać na zdrowie serca.
Oczywistym jest, że odżywianie odgrywa kluczową rolę w zachowaniu dobrego zdrowia. Powszechnie wiadomo, że dieta bogata w cukier, sól i tłuszcz zwiększa ryzyko wielu chorób, z kolei zrównoważona dieta bogata w świeże owoce i warzywa może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niektórych schorzeń.
Niestety dogłębne zbadanie wpływu poszczególnych produktów spożywczych na określone stany chorobowe jest niezwykle trudne. Sprawia to, że wciąż nie mamy jednoznacznej odpowiedzi.
Autorzy niedawnego przeglądu opublikowanego w Advances In Nutrition podjęli tę próbę. Chcieli wyjaśnić, jak rośliny strączkowe, w tym fasola, groch i soczewica, wpływają na zdrowie serca.
W szczególności skupili się na ryzyku chorób sercowo-naczyniowych i śmiertelności z ich powodu. Obejmują one chorobę wieńcową serca, zawał mięśnia sercowego i udar. Zbadali także związek spożywania roślin strączkowych z cukrzycą, nadciśnieniem i otyłością.
Współautorka badań, dr Hana Kahleova, z Physicians Committee for Responsible Medicine w Waszyngtonie, wyjaśnia, dlaczego badanie zdrowia serca jest tak palącą sprawą, stwierdzając, że „choroby sercowo-naczyniowe są wiodącą na świecie – i najdroższą – przyczyną śmierci, która kosztuje USA prawie 1 miliard dolarów dziennie ”.
Dlaczego rośliny strączkowe?
Rośliny strączkowe są bogate w błonnik, białko i mikroelementy, ale zawierają bardzo mało tłuszczu i cukru. Z tego powodu, jak wyjaśniają autorzy obecnego badania:
„Amerykańskie Stowarzyszenie Serca, Kanadyjskie Towarzystwo Kardiologiczne i Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne wspierają wzorce żywieniowe, które kładą nacisk na spożycie roślin strączkowych” w celu obniżenia poziomu lipoprotein o niskiej gęstości czyli LDL (złego cholesterolu), obniżenia ciśnienia krwi i zarządzania cukrzycą.
Niedawno Europejskie Stowarzyszenie Badań nad Cukrzycą zleciło serię systematycznych przeglądów i metaanaliz. Korzystając z wyników tych badań, mają nadzieję zaktualizować obecne zalecenia dotyczące roli roślin strączkowych w zapobieganiu i leczeniu chorób kardiometabolicznych.
W bieżącym przeglądzie autorzy porównali dane dotyczące osób o najniższym i najwyższym spożyciu roślin strączkowych. Okazało się, że „dietetyczne korzyści z diety z roślinami strączkowymi lub bez nich były związane z obniżeniem ryzyka choroby wieńcowej, nadciśnienia i otyłości odpowiednio o 8%, 10%, 9% i 13%”.
Okazało się jednak, że nie ma związku między spożywaniem roślin strączkowych a występowaniem zawału mięśnia sercowego, cukrzycy lub udaru mózgu.
Chociaż zespół zidentyfikował pozytywny związek między spożywaniem większych ilości roślin strączkowych a zmniejszonym ryzykiem niektórych parametrów sercowo-naczyniowych, wnioski autorów są nadal stosunkowo mało entuzjastyczne. Piszą:
„Ogólna pewność dowodów została oceniona jako „niska” w przypadku zapadalności na choroby sercowo-naczyniowe i „bardzo niska” w przypadku wszystkich innych wyników.”
Kontynuują dalej: „Aktualne dowody wskazują, że pozytywne skutki dietetyczne z roślinami strączkowymi lub bez nich wiąże się ze zmniejszoną zapadalnością na choroby sercowo-naczyniowe z niską pewnością i zmniejszoną w przypadku chorób związanych z nadciśnieniem i otyłością z bardzo małą pewnością”.
Trudności badań nad żywnością
Jednym z głównych problemów, przed którymi stoją naukowcy przy badaniu żywienia i zdrowia, jest pewna nieścisłość. Na przykład, jeśli ktoś spożywa więcej roślin strączkowych niż przeciętnie, może również jeść więcej warzyw w ogóle. I odwrotnie, ktoś, kto spożywa mało roślin strączkowych, może ogólnie jeść mniej owoców i warzyw.
W takim przypadku trudno jest przypisać jakiekolwiek jednoznacznie mierzalne korzyści roślinom strączkowym. Jeśli takie wystąpią – mogą być po prostu spowodowane ogólnym wzrostem pokarmu roślinnego.
Podobnie, osoba, która je szczególnie zdrowo, może również częściej ćwiczyć. Zrozumienie, czy rośliny strączkowe, ogólne wzorce żywieniowe lub cały styl życia wpływają na wyniki poszczególnych elementów stanu zdrowia, jest niemal niemożliwe.
Kolejny problem dotyczy spożywania samodzielnie zgłaszanych ilości żywności. Ludzka pamięć, jakkolwiek imponująca, może popełniać błędy. W jednym z artykułów na ten temat stwierdzono, że doniesienia o spożyciu pokarmu przez badanych „są tak słabe, że są całkowicie nie do zaakceptowania w badaniach naukowych”.
Badania próbują w jak największym stopniu zminimalizować wpływ tych czynników, ale może to być trudne, ponieważ wymagałoby odizolowania badanych do ich codziennego środowiska i dostępu do wszystkich innych pokarmów.
Pomimo trudności, ogólnie rzecz biorąc, autorzy uważają, że zwiększenie spożycia roślin strączkowych może poprawić zdrowie serca Amerykanów.
„Amerykanie jedzą średnio mniej niż jedną porcję roślin strączkowych dziennie. Po prostu dodanie większej ilości fasoli do naszych dań może być potężnym narzędziem w walce z chorobami serca i obniżeniem ciśnienia krwi”.
— Współautorka dr Hana Kahleova
Chociaż osoby badające odżywianie i choroby stoją przed wieloma wyzwaniami, ważne jest, aby kontynuować tę linię badań. Obecnie w Stanach Zjednoczonych 1 na 4 zgony wynika z chorób sercowo-naczyniowych. Jeśli zwykła zmiana diety może zmniejszyć ryzyko nawet w niewielkim stopniu, może dać to znaczącą różnicę na poziomie populacji.
Skomentuj