Znaczący udział stanowią alergie na pokarmy. Problem ten jest spotykany u ok. 5–8% dzieci oraz 1–5% dorosłych. W zależności od regionu geograficznego uczulać mogą bardzo różne produkty spożywcze. Wśród alergenów wyróżnia się te pochodzenia zwierzęcego (mleko, jaja, ryby, skorupiaki, mięczaki) oraz roślinnego (zboża, rośliny pietruszkowate, orzechowate, strączkowate, psiankowate, słonecznikowate, gorczyczne i śliwowe).
Reakcje chorobowe związane z pokarmami dzieli się na toksyczne i nietoksyczne. Reakcje nietoksyczne mogą mieć tło immunologiczne (tutaj wyróżniamy alergie IgE-zależne oraz IgE-niezależne) lub nieimmunologiczne. W rozwoju reakcji immunologicznych znaczącą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Komponenta dziedziczna została dobrze udokumentowana w odniesieniu do defektów enzymatycznych (przykładowo fawizm, galaktozemia czy niedobór laktazy). Alergie pokarmowe również są dziedziczone – i tak np. odziedziczalność w przypadku alergii na orzeszki ziemne wynosi aż 64,3%. Okazuje się, że czynniki środowiskowe to także istotne stymulatory prowadzące do rozwoju chorób alergicznych. Dym tytoniowy, zanieczyszczenie środowiska, alergeny bakteryjne czy dodatki do żywności predysponują do pojawienia się alergii pokarmowej. Czynniki środowiskowe oddziałują na materiał genetyczny, niejednokrotnie zmieniając ekspresję genów.
Profilaktyka rozwoju alergii u dzieci
Zaskakujący jest fakt, że witamina D, oprócz korzystnego oddziaływania na układ kostny, może odgrywać rolę także w determinowaniu ryzyka rozwoju alergii u dzieci. Niskie wartości wspomnianej witaminy w surowicy krwi korelują z występowaniem chorób alergicznych. Okazuje się, że witamina D posiada właściwości immunomodulujące, wpływając na odporność wrodzoną i nabytą. W badaniach klinicznych zaobserwowano, że dzieci z niskim stężeniem witaminy D w surowicy krwi częściej prezentowały alergię na mleko, orzeszki ziemne czy jaja. Z uwagi na populacyjne niedobory tej witaminy warto zadbać o jej odpowiednią suplementację. Zalecana dawka dla dzieci wynosi: 400 IU w pierwszych sześciu miesiącach życia, 400–600 IU między 6. a 12. miesiącem życia oraz 600–1000 IU dla dzieci > 1. roku życia [6]. Inny, równie istotny element, to odpowiednie stężenie kwasu foliowego w surowicy krwi u kobiet ciężarnych. Badania naukowe dowodzą, że zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie stężenie tej witaminy może wpływać na zwiększone ryzyko rozwoju alergii u dzieci.
Wśród innych czynników ryzyka powstania chorób alergicznych wyróżnia się: starszy wiek matki (> 35. roku życia), rozwiązanie ciąży cięciem cesarskim, a także spożywanie orzeszków arachidowych przez kobiety karmiące [8]. Rozpatrując skład diety dziecka zdrowego, warto wspomnieć, że nie ma jednoznacznych dowodów wskazujących na celowość opóźnionego wprowadzania do diety pokarmów potencjalnie alergizujących. Nie ma potrzeby eliminacji czy też opóźnionego wprowadzania do diety dziecka: mleka krowiego, jaj, orzechów czy ryb jako elementu profilaktycznego.
Leczenie alergii
Podstawą leczenia alergii jest stosowanie diety eliminacyjnej polegającej na wyłączeniu z jadłospisu czynnika alergizującego zazwyczaj na okres 6–12 miesięcy. Po upływie tego czasu dany produkt wprowadza się do diety ponownie, jednakże warto pamiętać, aby taka prowokacja przebiegała stopniowo, w małych ilościach i pod kontrolą lekarza/dietetyka. W przypadku dzieci ze stwierdzoną enteropatią zastosowanie znajdują preparaty mlekozastępcze o znacznym stopniu hydrolizy białek, takie jak hydrolizaty kazeiny (Nutramigen,
Pregestimil), białek serwatkowych (Bebilon pepti, MCT) czy też mieszanki elementarne (Neocate, Elecare). We wspomaganiu terapii alergii istotną rolę odgrywają także probiotyki.
Alergie krzyżowe
Dzieci cierpiące na alergię wziewną są również narażone na występowanie powiązanej alergii pokarmowej. Związek taki jest obustronny, co oznacza, że inicjatorem reakcji alergicznej na pokarm może być alergen wziewny i na odwrót. W tabeli 1 zostały przedstawione alergeny reagujące krzyżowo. Ważne jest zwrócenie uwagi na ten aspekt, ponieważ u dzieci z typową alergią wziewną odpowiednia dieta eliminacyjna może w sposób znaczący zmniejszyć dolegliwości somatyczne.
Bibliografia dostępna w redakcji.
FOOD FORUM 6(16)/2016
http://www.zamow.food-forum.pl/prenumerata.html
Skomentuj